ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA VIỆC MUA BÁN NHÀ ĐẤT, Ô TÔ KHÔNG QUA CÔNG CHỨNG VÀ XÁC NHẬN TÌNH TRẠNG HÔN NHÂN

Bộ Công an đang xây dựng dự thảo Nghị quyết về việc bỏ thủ tục công chứng hợp đồng và xác nhận tình trạng hôn nhân trong các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất và giao dịch mua bán, sang tên phương tiện giao thông, nếu thông tin liên quan đã được số hóa, xác thực đầy đủ trên các Cơ sở dữ liệu quốc gia.

Theo đó, thay vì phải công chứng hợp đồng hoặc xuất trình giấy xác nhận độc thân, các bên sẽ được thực hiện giao dịch trực tiếp dựa trên dữ liệu điện tử được quản lý bởi:

· Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (xác minh nhân thân, tình trạng hôn nhân, nơi cư trú…);

· Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử (đăng ký kết hôn, ly hôn, khai sinh, khai tử…);

· Cơ sở dữ liệu đất đai;

· Cơ sở dữ liệu đăng ký, quản lý xe cơ giới;

· Ứng dụng VNeID và các nền tảng xác thực điện tử mức độ cao.

Đề xuất này thể hiện bước tiến quan trọng trong chuyển đổi số hành chính, hướng đến việc giảm giấy tờ, giảm thủ tục, tăng tính minh bạch và tiện lợi cho người dân.

Vậy, ưu và nhược điểm của việc mua bán nhà đất, oto khi bỏ công chứng và xác nhận tình trạng hôn nhân là gì?

1. Ưu điểm của việc bỏ công chứng và xác nhận tình trạng hôn nhân

a. Giảm thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí

Người dân sẽ không cần đến văn phòng công chứng hoặc UBND phường/xã để xin xác nhận độc thân hay chứng thực hợp đồng.

Việc xác minh được thực hiện tự động qua hệ thống điện tử, giúp:

· Rút ngắn thời gian giao dịch;

· Giảm chi phí công chứng, chứng thực, đi lại;

· Hạn chế tình trạng “xin - cho”, chậm trễ, quá tải hành chính.

b. Tăng tính chính xác và minh bạch của thông tin

Các cơ quan có thể đối chiếu, xác thực thông tin ngay trên hệ thống dữ liệu số hóa như VNeID hoặc cơ sở dữ liệu dân cư, giúp:

· Loại bỏ rủi ro làm giả giấy tờ, hợp đồng;

· Đảm bảo thông tin người bán – người mua là thật, hợp pháp;

· Giảm tranh chấp do sử dụng giấy tờ giả hoặc thông tin sai lệch.

c. Góp phần thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia

Việc sử dụng các dữ liệu điện tử thống nhất thể hiện bước chuyển mạnh mẽ sang nền hành chính điện tử và giao dịch không giấy tờ.

Đây cũng là tiền đề để triển khai các dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho chính phủ số, kinh tế số.

d. Tăng tính linh hoạt và thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp

Công dân trong và ngoài nước có thể thực hiện giao dịch từ xa, xác thực online, ký hợp đồng điện tử mà không cần hiện diện trực tiếp, giúp tiết kiệm nguồn lực và thời gian.

2. Nhược điểm và rủi ro tiềm ẩn

a. Nguy cơ sai sót, thiếu đồng bộ dữ liệu

Hiện nay, các cơ sở dữ liệu quốc gia chưa hoàn toàn đồng bộ. Nếu dữ liệu cá nhân (như tình trạng hôn nhân, quyền sở hữu tài sản…) chưa được cập nhật chính xác, việc bỏ công chứng có thể:

· Dẫn đến giao dịch sai, vô hiệu do thông tin không đúng thực tế;

· Tăng rủi ro tranh chấp khi một bên không được bảo vệ quyền lợi.

b. Rủi ro pháp lý do thiếu bên trung gian xác thực độc lập

Công chứng viên hiện nay đóng vai trò là bên trung gian độc lập, đảm bảo ý chí tự nguyện, năng lực hành vi dân sự, tính hợp pháp của giao dịch. Nếu bỏ công chứng, người dân sẽ tự chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung và hậu quả pháp lý, nên khi phát sinh tranh chấp, việc chứng minh sẽ phức tạp hơn.

c. Vấn đề bảo mật thông tin cá nhân

Việc trao đổi, trích xuất dữ liệu qua mạng đòi hỏi hệ thống an ninh mạng và xác thực điện tử ở mức độ cao. Nếu xảy ra rò rỉ, giả mạo hoặc truy cập trái phép, người dân có thể bị lộ thông tin cá nhân, tài sản, gây hậu quả nghiêm trọng.

d. Thói quen sử dụng giấy tờ truyền thống

Phần lớn người dân và đặc biệt ở khu vực nông thôn, chưa quen với giao dịch điện tử. Nếu bỏ hoàn toàn công chứng, xác nhận giấy tờ, có thể gây lúng túng, dẫn đến tâm lý e ngại hoặc thực hiện sai quy trình.

3. Kiến nghị và hướng hoàn thiện

· Cần hoàn thiện, đồng bộ dữ liệu trên tất cả các cơ sở dữ liệu quốc gia trước khi triển khai rộng rãi.

· Có thể áp dụng thí điểm ở các địa phương có hạ tầng số hoàn chỉnh (như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng).

· Xây dựng cơ chế xác thực điện tử có giá trị pháp lý tương đương công chứng, ví dụ: chữ ký số, hợp đồng điện tử có mã định danh quốc gia.

· Tăng cường bảo mật, an toàn dữ liệu và đào tạo, hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

4. Kết luận

Việc bỏ công chứng và xác nhận tình trạng hôn nhân trong giao dịch nhà đất, ô tô là bước đi tất yếu trong tiến trình chuyển đổi số, góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí và tăng minh bạch. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi của người dân và tính an toàn pháp lý, Nhà nước cần hoàn thiện hạ tầng dữ liệu, bảo mật thông tin và cơ chế xác thực điện tử trước khi chính thức áp dụng rộng rãi.