Tài sản trước hôn nhân – của ai, giữ thế nào?

Không ít người nghĩ rằng, khi đã kết hôn thì mọi thứ thuộc về “chúng ta”. Nhưng trên thực tế, nhiều cặp đôi rơi vào tranh chấp khi ly hôn chỉ vì không làm rõ ràng đâu là tài sản chung, đâu là riêng – đặc biệt là những gì đã có trước khi cưới.

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã có những bước tiến lớn trong việc ghi nhận quyền sở hữu riêng, khuyến khích vợ chồng minh bạch tài sản, và đưa ra hướng dẫn cụ thể để giải quyết các tranh chấp thường gặp.

1. Luật công nhận rõ ràng quyền sở hữu tài sản riêng

Trước đây, nhiều người nghĩ rằng sau khi cưới, mọi tài sản đều là “của chung”. Nhưng từ Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, luật khẳng định rõ: nếu bạn có tài sản từ trước khi cưới, hoặc được cho, được thừa kế riêng thì đó là của riêng bạn, không tự động trở thành tài sản chung.

� Theo Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản riêng của vợ, chồng bao gồm:

· Tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn;

· Tài sản được thừa kế riêng, tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân;

· Tài sản được chia riêng theo thỏa thuận hoặc theo bản án/quyết định của Tòa án;

· Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu (như đồ dùng cá nhân);

· Khoản trợ cấp, tài sản khác được pháp luật quy định là riêng.

Ngoài ra, tài sản hình thành từ tài sản riêng cũng được coi là tài sản riêng. Quyền sử dụng đất có được trước hôn nhân, do thừa kế hoặc tặng cho riêng cũng là tài sản riêng, trừ khi vợ chồng có thỏa thuận khác.

Đây là bước tiến lớn trong việc bảo vệ quyền cá nhân, phù hợp với nguyên tắc công bằng và quyền con người.

2. Khuyến khích vợ chồng thỏa thuận tài sản minh bạch trước khi cưới

Luật mới cho phép hai người chủ động làm thỏa thuận rõ ràng trước khi đăng ký kết hôn – về tài sản nào là riêng, tài sản nào là chung. Việc này giúp:

· Bảo vệ quyền lợi mỗi người;

· Tránh tranh chấp sau này;

· Và quan trọng là thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau trong hôn nhân.

Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều người ngại làm giấy tờ vì sợ mất lòng nhau. Đây là điều cần thay đổi trong tư duy xã hội.

� Gợi ý: Xem việc thỏa thuận tài sản là một hành vi văn minh, giống như việc lập di chúc hay hợp đồng kinh tế – không phải là thiếu tin tưởng.

3. Luật phân biệt rõ “sở hữu riêng” và “sử dụng chung”

Luật quy định: dù sau khi cưới cả hai cùng dùng một tài sản (ví dụ: sống chung trong căn nhà do một người mua trước đó), thì nó vẫn là tài sản riêng – trừ khi người chủ sở hữu tự nguyện nhập vào tài sản chung, hoặc có thỏa thuận rõ ràng.

Tuy nhiên, thực tế xét xử có thể hiểu khác, nếu không có bằng chứng cụ thể. Vì vậy, giấy tờ, chứng cứ vẫn là điều rất quan trọng để giữ quyền sở hữu riêng.

4. Cần làm rõ thêm quy định về lợi nhuận từ tài sản riêng

Hiện nay, tiền thu được từ tài sản riêng (như cho thuê nhà, lãi tiết kiệm…) có thể bị xem là tài sản chung nếu phát sinh trong thời kỳ hôn nhân.

Nhiều người cho rằng quy định này chưa thật công bằng, vì nếu tài sản là của riêng, thì thu nhập từ đó cũng nên là riêng. Đây là điểm cần hoàn thiện trong luật, để phản ánh đúng ý chí của người sở hữu tài sản từ trước.

5. Thực tiễn phát sinh và hướng hoàn thiện pháp luật

Hướng hoàn thiện:

· Bổ sung quy định chi tiết về nhập tài sản riêng vào tài sản chung;

· Có hướng dẫn cụ thể về chứng minh tài sản riêng;

· Cơ chế đăng ký “thỏa thuận tài sản” công khai và dễ tiếp cận hơn.

6. Ý nghĩa của quy định về tài sản trước hôn nhân

Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 không chỉ là một văn bản điều chỉnh mối quan hệ giữa vợ và chồng, mà còn là một bước tiến quan trọng trong việc công nhận và bảo vệ quyền tài sản cá nhân trong hôn nhân.

Việc quy định rõ ràng về tài sản có trước khi kết hôn giúp:

· Bảo vệ quyền sở hữu cá nhân, tránh bị hiểu nhầm là "cưới nhau xong thì mọi thứ đều thành của chung";

· Giải quyết công bằng các tranh chấp về tài sản, nhất là khi ly hôn;

· Bảo vệ người yếu thế, ví dụ như người không có thu nhập ổn định hoặc không đứng tên tài sản;

· Góp phần xây dựng một hệ thống pháp luật về gia đình hiện đại, tôn trọng quyền cá nhân và minh bạch, giống như nhiều nước tiên tiến trên thế giới.